Van goud tot Bitcoin

Waarom kopen investeerders een digitaal stukje code voor bijna $70.000 (de prijs van Bitcoin op 10 november)? Hoe kan een activum zo veel waard zijn terwijl het 10 jaar geleden vrijwel waardeloos was? Wie de potentie van Bitcoin wil begrijpen, zal moeten kijken naar andere waarde- en ruilmiddelen. Goud is een voorbeeld van een superieur waardemiddel dat al meer dan 2.500 jaar wordt toegepast. 

Waarom hebben we een ruilmiddel nodig?

Geld is ontstaan als een oplossing voor de inefficiënties van de ruilhandel. Oorspronkelijk ruilden samenlevingen, goederen en diensten direct met elkaar. Echter zijn er verschillende problemen met ruilhandel:

• Toeval van behoeften: In een ruilsysteem moet er een “dubbel toeval van behoeften” zijn. Dat wil zeggen, als je kippen hebt en je wilt brood, dan moet je iemand vinden die brood heeft en kippen wil. Dit kan behoorlijk ingewikkeld en tijdrovend zijn.
• Opslag en houdbaarheid: Veel goederen zijn bederfelijk of lastig op te slaan voor langere tijd. Graan kan bijvoorbeeld rotten, en vee heeft voedsel en onderhoud nodig. Als je niet iemand kan vinden waarbij eerder benoemde dubbel toeval van behoeften samenvloeit, loop je kans dat je producten bederven.
• Verdeelbaarheid: Sommige goederen kunnen niet gemakkelijk worden verdeeld zonder waardeverlies. Als je bijvoorbeeld een koe wilt ruilen voor kippen, is het moeilijk om te bepalen hoeveel kippen een koe waard zijn, en het is onpraktisch om een koe in stukken te verdelen voor kleinere transacties.

Een gestandaardiseerd ruilmiddel lost eerder genoemde problemen op en is essentieel voor een samenleving om te floreren. Niet elk product of materiaal is geschikt als ruilmiddel.

Door de eeuwen heen hebben verschillende samenlevingen verschillende vormen van geld gebruikt, van schelpen en edelstenen tot metalen munten en papiergeld. In de moderne tijd zijn we overgegaan op digitale vormen van geld, zoals elektronische banktransacties en sinds kort cryptocurrencies.

Waarom heeft goud waarde?

95% van het goud op aarde wordt gebruikt om waarde mee op te slaan, dit houdt al het goud in dat is opgeslagen in kluizen, maar ook juwelen. Slechts een klein deel, 5%, wordt toegepast om de materiële eigenschappen die het edelmetaal bezit. Denk hier onder andere aan moderne smartphones die vaak kleine hoeveelheden goud bevatten. Goud bezit een aantal eigenschappen die het tot een betrouwbare en duurzame waardeopslag maken:

• Schaarste: Goud is zeldzaam en moeilijk te extraheren, wat bijdraagt aan zijn hoge waarde. Het aanbod groeit al honderden jaren met dezelfde 1,6% per jaar. De schaarste bevordert de prijsstabiliteit. 
• Onveranderlijkheid: Goud roest niet, corrodeert niet en degradeert niet over tijd. Het kan eeuwenlang in zijn oorspronkelijke vorm blijven, wat bijdraagt aan zijn rol als een duurzaam opslagmiddel van waarde. Wie nu 1kg goud bezit, zal over een 100 jaar nog steeds 1kg goud hebben. 
• Verdeelbaarheid: Goud kan worden gesmolten en opnieuw gevormd worden zonder dat het zijn waarde verliest. Het kan ook worden onderverdeeld in kleinere eenheden zonder waardeverlies.
• Onafhankelijkheid van Overheid: Goud is niet onderhevig aan overheidsschulden of monetaire beleidsbeslissingen, wat het aantrekkelijk maakt als een hedge tegen inflatie en valuta-devaluatie.

Bitcoin het nieuwe digitale goud

Bitcoin biedt meerdere eigenschappen die het tot een potentieel superieur ruilmiddel maken. De meeste zijn vergelijkbaar met goud. Echter, heeft de cryptocurrency een aantal extra voordelen:

• Schaarste: Het limiet aan Bitcoin staat wiskundig vastgelegd in de blockchain op 21 miljoen. Tijdens elke halving event komen er periodiek steeds minder Bitcoins vrij. Daardoor is de cryptomunt over de lange termijn deflationair.
• Onveranderlijkheid: Bitcoin is een digitaal stukje code en kan niet degraderen over tijd. Daarnaast wordt het grootboek decentraal opgeslagen over tienduizenden computers, wat de kans vrijwel onmogelijk maakt dat je je munten verliest.
• Verdeelbaarheid: 1 Bitcoin is op te delen tot een enkele Satoshi, wat 0.00000001 BTC is.
• Onafhankelijkheid van Overheid: Bitcoin is een decentraal netwerk. Dit betekent dat er geen centrale autoriteit is die controle heeft over de gegevens. Alle transacties en gegevens zijn verspreid over tien duizenden computers.
• Transactiekosten: Of je nu 0,001 BTC of 1.000 BTC verstuurt, transactiekosten blijven gelijk.
• Overdraagbaarheid:Bitcoin transacties worden in elke minuten verwerkt ongeacht de hoeveelheid.

Zoals te zien in bovenstaande eigenschappen komt Bitcoin overeen met goud. Echter, biedt de digitale natuur van het systeem immense voordelen als het op de transactiekosten en overdraagbaarheid gaat, zeker met grote volumes.

Digitalisatie een logisch vervolg

De overstap naar digitale vormen van geld zien we al in het dagelijks leven. In Nederland gebruiken we bijna geen contant geld meer, maar zijn de meeste Fiat transacties (zoals de euro en dollar) digitaal. Het is om dezelfde reden als eerder genoemde eigenschappen; transactiekosten en overdraagbaarheid. Echter, is Fiat niet schaars en niet onafhankelijk van overheden. In het verleden hebben we gezien dat overheden in nood geld bij printen met hyperinflatie en het instorten van economieën tot gevolg, met als recente voorbeelden Argentinië en Venezuela.